Potrzeby obrotu gospodarczego wielokrotnie doprowadzają do konieczności zawarcia umów pomiędzy samą spółką, a członkami jej zarządu.
Najczęściej spotykanymi umowami, które spółka zawiera z członkami zarządu to: umowa o prace, umowa najmu, umowa o świadczenie usług na rzecz spółki.
Zawarcie umowy z członkiem zarządu spółki obwarowane jest przez kodeks spółek handlowych pewnymi warunkami formalnymi.
Art. 210 § 1 ksh zawiera normę prawną zgodnie z którą w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.
Z powyższej regulacji jasno wynika, że w przypadku zawarcia umowy spółki z członkiem zarządu, stronę spółki reprezentować może rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.
Doktryna przedmiotu wielokrotnie zajmowała stanowisko w zakresie celów wprowadzenia powyższej instytucji. Do najważniejszych należy ochrona interesów spółki, a także wierzycieli przed niewłaściwą działalnością zarządu spółki.
Niedochowania powyższego wymogu formalnego, a więc zawarcie umowy członka zarządu i spółki, która nie była reprezentowana przez radę nadzorczą lub pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników jest bezwzględnie nieważna.
Jednocześnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2019 r. o sygn. I CSK 122/16
„Naruszenie art. 210 § 1 k.s.h. powoduje bezwzględną nieważnością czynności prawnej – art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h.”
Pomimo powyższych regulacji członkowie zarządu, a także spółki często pomijają formalne zawieranie umów pomiędzy nimi, co powoduje nieważność zawieranych umów. Okoliczność ta jest pomijana, a sama umowa wykonywana i rozliczona często w oparciu o wystawioną fakturę.
Rozliczenie faktur kosztowych przez spółkę w relacji z członkami zarządu
Czy zaksięgowanie faktury w zakresie odliczenia podatku vat przez spółkę w zakresie usług zrealizowanych przez jej członka zarządu w oparciu nieważną umowę jest dopuszczalne?
Odpowiedzi na powyższe pytanie należy doszukiwać się w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT wskazuje, że
nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności.
W związku z powyższym faktury, które dotyczą usług świadczonych przez członka zarządu na rzecz spółki nie powinny zostać zaksięgowane w dokumentacji finansowej spółki. W związku z tym spółka nie może odliczać podatku VAT z faktury.
Zaksięgowanie takich faktur narażą spółkę przy kontroli skarbowej na rzut nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych spółki i wystąpienie nadużycia podatkowego. W rezultacie to z kolei może narazić spółkę na możliwą odpowiedzialność karno-skarbową osób odpowiedzialnych.
Pomimo jasnego wydźwięku powyżej przywołanych przepisów, sądy w wyrokach wskazują dodatkowo na przesłankę świadomości uzyskania korzyści podatkowej. Przykładem tego jest wyrok Wojewódzkiego Sądy Administracyjnego w Szczecinie z dnia 4 marca 2021 r. o sygn. I SA/Sz 628/21:
Dla stwierdzenia istnienia nadużycia wymagane jest:
- po pierwsze, aby dane transakcje, pomimo iż spełniają formalne przesłanki przewidziane w odpowiednich przepisach ustawodawstwa krajowego (art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c u.p.t.u.), skutkowały uzyskaniem korzyści podatkowej, której przyznanie byłoby sprzeczne z celem tych przepisów,
- po drugie, z ogółu obiektywnych okoliczności powinno również wynikać, że zasadniczym celem tych transakcji jest uzyskanie korzyści podatkowej.
Oba elementy muszą być spełnione łącznie aby można było mówić o nadużyciu prawa w systemie VAT.
Podsumowując, w obliczu przepisów ustanowionych przez polskiego ustawodawcę, a także stanowisk sądów, określenie jednoznacznego stanowiska w powyższym zakresie jest niemożliwe. Wadliwe zawarcie umowy spółki z jej członkiem zarządu, każdorazowo wymaga indywidualnej weryfikacji prawnej.
***
Po przeczytaniu: “Rozliczenie faktur kosztowych przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w relacji z członkami zarządu”, zachęcam do przeczytania:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }