Spóźniony zwrot VAT – cz. I

W toku prowadzonej działalności gospodarczej może zdarzyć się, że urząd skarbowy nie zwraca podatku VAT w terminie. 

Jaka jest skala tego zjawiska?

Cytując wiceministra Ministerstwa Finansów – do końca października 2016 roku wstrzymano aż 5356 zwrotów VAT na kwotę ponad 3 mld PLN. Wiele tych zatrzymań dotyczy zarzutów najcięższych – np. uczestnictwa w karuzeli VATowskiej, inne – zastrzeżeń o mniejszym kalibrze naruszeń. Jak wygląda natomiast statystyka terminowości zwrotów? Z praktyki wiem, że urzędy mają tendencję do przedłużania postępowań w sprawie zwrotów. Po kolei:

Ustawa o podatku od towarów i usług – zasady dokonywania zwrotów VAT

Podstawą odliczenia są przepisy ustawy o VAT zgrupowane w rozdziale „Odliczenie i zwrot podatku VAT” w art. 86 – 92. Kilka artykułów oznacza prostą instytucję? Nic bardziej mylnego. Te kilka artykułów to w praktyce wiele stron tzw. maszynopisu, których analiza wymaga znajomości podstaw wykładni prawa. Gdzie szukać informacji o terminach dokonywania zwrotów? Zerknijmy na art. 87 ust. 2 ustawy – znajdziemy tam kilka wskazówek jak powinno to wyglądać:

• organ powinien dokonać zwrotu w ciągu 60 lub 25 dni od daty żądania (pomijam sytację gdy termin ten wynosi 180 dni);
• organ może przedłużyć termin w przypadku podjęcia np. czynności sprawdzających
• jak organ sprawdzi w ramach w/w czynności lub innych postępowań, że zwrot jest należny – to zwróci z odsetkami (ale uwaga – jak my się spóźnimy to dajemy np. 14,5%, a fiskus oddaje jedynie połowę – 7,25% 😉 – tyle jeżeli chodzi o pozory równości między organem a poddanym).

Co zweryfikuje organ podatkowy?

Weryfikacja zasadności zwrotu różnicy podatku może obejmować sprawdzenie rozliczenia podatnika, rozliczeń innych podmiotów biorących udział w obrocie towarami lub usługami, będącymi przedmiotem rozliczenia podatnika, oraz sprawdzenie zgodności tych rozliczeń z faktycznym przebiegiem transakcji.

Trzeba pamiętać, że termin 25 dniowy obarczony jest kilkoma istotnymi obwarowaniami, Vat zwraca się jeżeli:

• kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku (między podatkiem naliczonym a należnym), nierozliczonej w poprzednich okresach rozliczeniowych, wynikają z:
  • faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej
  • pozostałych faktur dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15.000 zł.
  • dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji celnych i zostały przez podatnika zapłacone,
  • importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji,
• kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku, nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji, nie przekracza 3.000 zł,
• podatnik złoży w urzędzie skarbowym dokumenty potwierdzające dokonanie wskazanych powyżej przelewów,
• podatnik przez 12 kolejnych miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który występuje z wnioskiem o zwrot w terminie 25 dni:
  • był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
  • składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje VAT
  • nie posiadał zaległości w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w kwocie przekraczającej 20.000 zł.

Tyle teoria. Jak na dłoni widać, że organ podatkowy może w pierwszej kolejności zweryfikować zasadność, a następnie wstrzymać zwrot podatku w przypadku jakichkolwiek wątpliwości – zwrot będzie przedłużony do czasu zakończenia:

• czynności sprawdzających;
• postępowania podatkowego;
• kontroli podatkowej;
• kontroli celno-skarbowej.

Innymi słowy – rozważania „co zrobić jak zwrot VAT się przedłuża”, należy przenieść na grunt w/w postępowań – od ich sprawnego zakończenia zależeć będzie termin zwrotu. W tej części

Zacznijmy od końca – tj. od kontroli celno-skarbowej. Organ ma obowiązek zakończyć kontrolę niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 miesięcy od daty wszczęcia (dzień doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli). Może zdarzyć się, że kontrola będzie się przedłużać – zakłada to ustawodawca nakładając na organ obowiązek powiadomienia o tym podatnika we właściwym terminie, ze wskazaniem przyczyn opóźnienia.

No dobrze – a co w sytuacji ciągłego przedłużania kontroli? Jakie środki prawne przysługują podatnikowi?

Ustawa o KAS (Krajowej Administracji Skarbowej) milczy w tym temacie – widzimy jedynie odesłanie do odpowiedniego stosowania poszczególnych działów Ordynacji podatkowej – z licznymi wyłączeniami zresztą. Szybko zauważyć można, że do kontroli celno-skarbowej nie stosuje się rozdziału „załatwianie spraw”, który przewiduje możliwość np. ponaglenia organu w razie opieszałego działania. Co więcej – art. 93 ustawy o KAS wyraźnie wyłącza możliwość zastosowania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (a w tej ustawie znajdziemy ograniczenia dot. np. czasu trwania kontroli u podatnika).

Innymi słowy – instrumenty przewidziane w Ordynacji podatkowej oraz w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej nam nie przysługują – co więc pozostaje?

Skarga na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego – kontrola administracyjna

Przyjęło się, że w sprawach podatków KPA w ogóle nie znajduje zastosowania i prawa i obowiązki stron i uczestników postępowania analizujemy jedynie na podstawie Ordynacji podatkowej.

Nic bardziej mylnego

KPA faktycznie zakłada jego niestosowanie do spraw uregulowanych przez Ordynację, czyni jednakże ważny wyłom – mianowicie wskazuje, że dział VIII KPA będzie miał jednak zastosowanie – a tam? Skargi i wnioski. Czym jest skarga? Posłużmy się cytatem z ustawy:

Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

Warto pamiętać, że skargę możemy złożyć w imieniu własnym lub w interesie publicznym. Organ ma obowiązek załatwić skargę niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca. W przypadku opóźnienia – przysługuje nam instytucja ponaglenia. Pamiętajmy, żeby odpowiednio sformułować skargę, tj. tak aby odpowiedź nie brzmiała – wszystko w normie, organ działa na podstawie ustawy o KAS który przewiduje możliwość przedłużania terminu zakończenia postępowań.

Skarga na przewlekłość – kontrola sądowa

Podstawą skargi jest ustawa prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – w sytuacji, w której w naszej ocenie postępowanie trwa zbyt długo – możemy rozważyć kontrolę sądową działań organów administracji państwowej.

Czy w ogóle przysługuje?

Zakres zastosowania ustawy wskazano w art. 3. W ust. 9 przewidziano, że w sprawach skarg na:

bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw

Przepisy działu VI, choć w ograniczonym zakresie, to jednak stosuje się do kontroli celno-skarbowej, stąd można wysnuć wniosek o możliwości wniesienia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania (choć np. wyniku kontroli zaskarżyć nie można co wynika z ust. 4 tegoż artykułu).

Resumując – jeżeli organ „przeciąga” zwrot VAT przeciągając kontrolę celno-skarbową – nie zapominajmy, że dysponujemy co najmniej dwoma instrumentami prawnymi umożliwiającymi walkę z administracją skarbową.

***

Poczytaj też o bankach dla kryptowalut tutaj >>